کتیرا

Peganum harmala

گياهي است علفي ، پايا چند ساله به ارتفاع 31 تا 11 سانتي متر و حتي بيشتر با برگهايي به رنگ سبز روشن و گلهايي درشت وزيبا به رنگ سفيد تيره . ميوه آن کپسولي است کروي شکل که دانه هاي سياه رنگ متعدد در داخل آن مي باشد و به حالت خودرو در در برخي نواحي باير ايران تا جايي که شوره زمين زياد نباشد فراوان ديده مي شود . قسمت مور د استفاده آن ،دانه گياه است .

محل رويش :
اين گياه در بسياري از نواحي باير و حاشيه هاي کوير ايران ،راه تهران به قم و اصفهان ،تهران به قزوين ،کرمان ، فارس ، سيستان و بلوچستان ، خراسان و ديگر نقاط ايران مي رويد .

ترکيبات شيميايي :
دانه هاي اسفند داراي فلاونوئید و  آلکالوئيدهاي مختلفي است که به صورت بلورهاي منشوري يا سوزني مي باشند.  از جمله آلکالوئیدهای مهم آن می‌توان به هارمین: ٪۰،۴۴ الی ٪۴،۳ هارمالین: ٪۰،۲۵ الی ٪۵،۶ هارمالول و پگانین و آلکالوئیدهای کینازولین اشاره کرد. يک نوع الکالوئيد داراي اثر نيرو دهنده سيستم اعصاب مرکزي بوده وماده اي سمي است . مقدار کشنده آن در موش صحرايي 011 ميلي گرم برحسب هر کيلوگرم وزن بدن جانور است .

خواص درماني :

مصرف دانه اين گياه به عنوان تب بروبراي درد معده تجويز مي شود. بادهاي روده را تحليل کرده وترشح شير را افزايش مي دهد. دم کرده برگ اسفند ، قاعده آوراست ترشح شير را زياد کرئه وجنين را سقط مي کند . در طبابت هاي قديم اعراب بعنوان خواب آور ، معرق ، ضد کرم و قاعده آور مصرف داشته است .