کتیرا

با پیشرفت علم و مشخص شدن عوارض دارو های شیمیایی بسیاری از مردم و دانشندان خصوصا در کشور های پیشرفته بازگشت دوباره ای به طب قدیم و استفاده از گیاهان دارویی به عنوان دارو جهت التیام بیماری ها داشته اند یکی از مواردی که مردم عموما برای درمان آن به دارو های شیمیایی محتاج هستند سوختگی ها و  و زخم هاست در این مقاله به معرفی تعدادی از گیاهان دارویی مناسب جهت درمان سوختگی و زخم ها میردازیم

برگ چنار

چنار (نام علمی: Platanus) سرده‌ای از درختان بومی نیم‌کره شمالی است. درختان چنار بلند قامت بوده و ارتفاع آن‌ها به ۳۰ تا ۵۰ متر می‌رسد، در پائیز برگ‌های آن‌ها می‌ریزد و معمولاً در کنار جویبارها و زمین‌های مرطوب می‌رویند، هرچند نسبت به خشکسالی مقاومند.

گونهٔ چنار خاوری (Platanus orientalis) در ایران نیز می‌روید و بیشه‌های طبیعی آن دیده می‌شود.

ترکیبات شیمیایی :
تانن ها و انواع ترکیبات فنلی و برخی املاح معدنی همچون منیزیم و آهن در ترکیب درخت چنار فراوان دیده می شود. در مورد ترکیبات شیمیایی کامل این گیاه مطالعات کامل صورت نگرفته است.

کاربرد:

جهت درمان سوختگی با آتش از برگ چنار خشک شده استفاده میشود استفاده میکنند

گل راعی

گل راعی گیاهی است علفی و دائمی به ارتفاع تا یک متر با بوی معطر و در زمان گلدهی بسیار زیبا .  دارای برگ های متقابل ، بیضوی و دراز . ساقه آن به تعداد زیاد و منشعب می باشند. همچنین بروی ساقه دو خط نسبتاً برجسته قرار گرفته است. گل ها بصورت گل آذین دیهیم ، به رنگ زرد زیبا و به تعداد زیاد که به گیاه زیبایی خاصی می بخشند.

در کناره های گلبرگ زرد رنگ نقاط تیره به رنگ قرمز مایل به قهوه ای دیده می شود که از خصوصیات بارز این گیاه است.

ترکیبات مهم :

مهمترین اجسام موجود در گیاه شامل 05/0 تا 3/0 درصد نفتودی آنترون ها از جمله هیپریسین ، پزدوهیپریسین ، ایزوهیپریسین ، پروتو هیپریسین، هیپرفورین ، ادهیپروفورین می باشند. میزان 2 تا 4 درصد فلاونوئید ها از جمله هیپروزید ،‌هیپرین ، کورستین ،‌ایزوکورستین و روتین ؛ میزان 7 تا 15 درصد تانن های کاتشین ، مقدار کمی اسانس ، مقدار کمی پروسیانیدین ، گزانتون ها ؛ کارتنوئید ها و فنول های اسیدکربوکسیلیک از جمله کافئیک ،‌کلروژنیک و فرولیک میباشند.

 از بین ترکیبات فوق مهمترین آنها هیپریسین و پزدوهیپریسین است که از 0095/0 تا 466/0 درصد در برگ ها و تا 24/0 درصد در گل ها وجود دارند. گیاه و داروی های تهیه شده صنعتی از این گیاه بر حسب این دو ماده استاندارد میشوند.

کاربرد ضد سوختگی و زخم :

محصولات بسیار متنوعی از جمله چای ، عصاره ی روان ،‌تنتور ،‌قرص ،‌دراژه ، کپسول ، قطره ،‌پماد و لوسیون از این گیاه تهیه شده است. برای معالجه به صورت ضماد در محل استفاده شود.

عشقه
عشقه گیاهی است پیچنده، بالا رونده، پوششی، همیشه سبز و دارای برگ های کوچک، سبز و قلبی شکل که در صورت نزدیک بودن به درخت، دیوار، داربست یا صخره از آن بالا می رود در غیر این صورت روی زمین می خزد و به عنوان گیاه پوششی عمل می کند. عشقه گیاه ریشه ای است که مردم کشورهای آسیایی تصور می کنند شاه تمام گیاهان است. چینی ها نه تنها عشقه را داروی تمام امراض تلقی می کنند بلکه آنرا گیاهی می دانند که باعث رفع خستگی، طول عمر و قوت می شود.

تركیبات گیاه :

فرآورده های حاصل از عشقه از ریشه و جوانه های بلند و نازك آن به نام مویه های ریشه تهیه می شوند. عناصر تركیبات شیمیایی اصلی موجود در عشقه آسیایی عبارت است از جنسنوید (با نشان Rg1) گلوكان (پانكراس)، پلی ساكارید 2-3DPG، پپتید، مالتول و رغن مایع.پ

کاربرد:

جهت درمان زخم ها برگ عشقه به صورت دم کرده در یک لیتر آب و جهت شستشوی زخم ها استفاده می شود.

بابونه

 گیاهی است یک‌ساله، معطر و به ارتفاع ۲۰ تا ۴۰ سانتیمتر که بصورت خودرو در مزارع و کنار جاده‌ها می‌روید. ساقه آن دارای انشعاباتی است و برگ‌های آن بریدگی‌های باریک و دراز با ظاهر برگچه مانند دارد. قسمت مورد استفاده این گیاه، کاپیتول‌های آن است که در فاصله ماه‌های اردیبهشت تا مهر ماه، آن را از ساقه جدا می‌کنند.

ترکیبات:

کاپیتول‌های این گیاه دارای اسانس هستند. این اسانس در حالت تازه دارای رنگ آبی تیره‌است که مربوط به وجود ماده‌ای به نام آزولن می‌باشد و تدریجاً با تأثیر هوا و نور رنگ آن سبز و قهوه‌ای می‌شود. این اسانس دارای سزکوئی ترپنهای b و g و همچنین ماتریکارین (Matricarine) می‌باشد.

کاربرد:

جهت معالجه زخم های دیر علاج و زخم های عمیق از اسانس آن استفاده میشود

گل ختمی

گل ختمی به انگلیسی Alcea و در لرستان گل هیرو گياهى است از تيره پنيرك يكساله و خودرو و نوع زينتى گل ختمی را در باغها پرورش مى‏دهند اما نوع غير زينتى گل ختمی مورد نظر بوده و گل و ميوه و ريشه آن مصرف داروئى دارد.

ترکیبات:

ختمی دارای لعاب و موسیلاژ زیادی است .این گیاه دارای مواد نشاسته ای ، چربی ، اسانس ،‌ آنتوسیانین Anthocyanin ، ‌آل تئین Altheine ، دای اکسی بنزوئیک اسید DIoxybenzoic Acid و سیانیدین Cyanidin می باشد

کاربرد:

جهت رفع آماس و التیام زخم ها باید از ریشه و برگ ختمی به صورت ضماد استفاده کرد

همیشه بهار کوهی

همیشه بهار کوهی ساقه‌ ای بلند به طول 60-20 سانتیمتر دارد که د انتها به یک گل تکی ختم می شود. اغلب برگها در قسمت طوقه بوجود می آیند. اما در طول ساقه هم یک یا دو جفت برگ دیده می شود. گلهای انتهایی زرد بوده که از خرداد تا شهریور تشکیل می شوند. این گیاه دارای ماده سمی helenalin است که اگر به مقدار زیادی مصرف شود، عوارض جانبی به همراه دارد.

ترکیبات:

ترکیبات موجود در همیشه بهار کوهی که مسئول خواص دارویی آن هستند، سزکوئی ترپنها، helenalin و dihydrohelenalin هستند.

کاربرد:

از تنتور ریزوم و یا کل گیاه به صورت دمنوش جهت شستشوی زخم ها و بریدگی ها استفاده میشود