قدومه

 Alyssum homalocarpum

قدومه گیاهی است یکساله به بلندی 5 تا 10 سانتیمتر, شاخه های آن از قسمت پایینی گیاه منشعب شده و انشعابات به صورت افراشته و بسیار شکننده می باشند. برگ آن به ابعاد 3-1 (0.5) *(5-)4-1 سانتیمتر,کشیده – قاشقی , دارای نوک کند. دارای دندانه های کوتاه در نصفه بالایی برگ. دمبرگ پوشیده از کرک ها . پرز های ستاره ای. گل آذین به طول 4 تا 10 سانتیمتر ,انشعابات آن به تعداد زیاد و شکننده.
دمگل ها به طول 1.3 تا 2 میلیمتر به صورت افقی. کاسبرگ ها به طول 0.8 تا 1 میلیمتر. گلبرگ ها به طول 0.5 تا 1 میلیمتر و به عرض 0.2 تا 0.5 میلیمتر کشیده  گوه ای شکل دارای حاشیه تقریبا کامل. میله پرچم به طو یک میلیمتر نوک تیز. میوه خورجینک به طول 3 تا 7 میلیمتر یا بیشتر. تخم مرغی پهن نوک دار. بدون کرک دارای بال و کرکدار.
درحالت رسیدن قرمز رنگ. پوشش میوه ( غلاف ) پهن و نامساوی , کلاله 0.5 تا 0.7 (1- ) میلیمتر طول در نوک دو شاخه . دانه کشیده. 

دامنه انتشار:

انتشار عمومی این گیاه در کشور های مصر , عربستان , فلسطین , ایران , پاکستان و عراق است. انتشار در ایران : لار ( حاجی آباد نزدیک توران ) کرمان ( زاهدان ) , 30 تا 40 کیلومتر جنوب شرق زاهدان به طرف میرجاوه , بلوچستان کاروان در بین خاش و ایران شهر , سیستان ( کوه خواجه ) خراسان ( سرچاه ).

اندام دارویی : دانه ها بخش دارویی گیاه را تشکیل می دهند. دانه ها گرد , پهن و خاکستری می باشند. دارای پوشش نازک موسیلاژی هستند که در کناره های دانه به صورت بال کوتاه و سفید رنگ مشهود است.

زمان جمع آوری:

در زمان رسیدن کامل میوه که پوسته آن به رنگ زرد دیده می شوند جمع آوری می شود. 

ترکیبات:

اکثر دانه های گیاهان جنس Alyssum حاوی ترکیبات گلوکز اینولاتی می باشند. این مواد در حضور گروهی از آنزیم ها که میروزیناز نام دارند و همراه آنها در داخل گیاه وجود دارند اتولیز گشته و معمولا سه دسته ترکیب شامل ایزوتیوسیاناتها , نیتریلها و تیوسیاناتها را تولید می کنند که عمدتا فرار می باشند. مثلا دانه های گیاه A.argentteum حاوی گلی کوزید گلوکوآلیسین می باشد که در نتیجه اتولیز ترکیب فرار ال (-) -5- متیل سولفینیل پنتیل ایزوتیوسیانات را می دهد.
 و یا دانه های گیاه A. minimum  حاوی گلی کوزید هایی است که در نتیجه اتولیز ترکیبات فرار 3- بوتنیل ایزوتیوسیانات و سایر مشتقات فرار ایزوتیوسیاناتی را تولید می کند. در بررسیهایی که بر روی چند گونه ی Alyssum صورت گرفته است , معلوم شده است ترکیب 5-متیل تیوپنتنیل گلوکزاینولات مشخصه ی این جنس می باشد. از دیگر ترکیبات موجود در دانه های گیاهان جنس Alyssum  ترکیبات موسیلاژی و ترکیبات روغنی و پروتئینی می باشد که به ترتیب در دانه های A.campestre  و A.saxatil  شناسایی شده است. 

موارد استفاده:

از قدومه عمدتا به عنوان نرم کننده سینه , برطرف کننده سرفه و ملین استفاده می شود.

مقدار مصرف : 9-6گرم دانه قدومه را در یک لیوان آب جوش ریخته و به مدت نیم ساعت بخیسانید. سپس روزی 3 بار هر بار یک فنجان میل کنید.

عوارض جانبی : به دلیل احتمال حضور ترکیبات گلوکزاینولاتی در دانه ی قدومه , امکان بروز اختلالات تیروئیدی ( به دلیل خاصیت آنتی تیروئیدی ترکیبات گلوکزاینولاتی ) باید در نظر گرفته شود. در صورتی که دانه های قدومه به صورت خشک مصرف شوند امکان احتمال بروز انسداد مری وجود دارد.
در مصرف مقادیر زیاد ممکن است به طور موقتی باغث نفخ و بزرگی شکم شود حتی خطر انسداد روده هم وجود دارد. به دلیل کاهش زمان انتقال مواد در دستگاه گوارش ممکن است در جذب سایر مواد اختلالاتی بروز کند.

موارد احتیاط : دانه های قدومه حتما می بایست با آب کافی مصرف شوند. در افراد ابتلا به انسداد روده نبایستی به کار رود. به احتمال دارا بودن ترکیبات گلوکزاینولاتی باید با احتیاط مصرف شود. در افراد مبتلابه اختلالات تیروئیدی ( چون گواتر ) نباید به کار رود.

آثار فارماکولوژیکی:

دانه های قدومه حاوی ترکیبات موسیلاژی است لذا در دستگاه گوارش آب را به خود جذب و حجم مدفوع را افزایش می دهد در نتیجه باعث ازدیاد حرکات پریستالتیک و دفع مدفوع می گردد. همچنین در این دانه ها احتمال حضور ترکیبات گلوکز اینولاتی وجود دارد.
این ترکیبات به دلیل داشتن خاصیت آنتی تیروئید می توانند باعث اختلالات تیروئیدی از جمله گواتر گردند.