کتیرا

Solanum nigrum

گیاهی است کرکدار تا تقریبا کرکدار یکساله به ارتفاع تا 70 سانتی متر از تیره بادمجان با موهای ساده ساقه ها افراشته یا خوابیده برگ ها به ابعاد 2/5-2*7-4/4 (به ندرت تا 6)سانتی متر تخم مرغی لوزوی تا سرنیزه ای کامل با حاشیه ای دندانه ای سینوسی گل آذین گرزن با 5 تا 10 گل پراکنده در طول محور دمگل ها معمولا بسیار کوتاهتر و در زمان میوه دهی به صورت خمیده کاسه گل به طول 1 تا 2/5 سانتی متر اندکی متسع برگشته به سمت پایین و در پایین به میوه چسبیده است لب های کاسه معمولا تخم مرغی جام گل سفید رنگ به قطر 10 تا 14 میلیمتر و معمولا 1/5 تا 3 برابر از کاسه گل بلند تر است.

بساکها به طول 1/5 تا2/5 میلیمتر وبه رنگ زرد میوه سته ای به رنگ سیاه کدر یا سبز به عرض 6تا 10 میلی متر و معمولا عرض آن بیشتر از طول است.بذر ها به بزرگی 1/7 تا 2/4 میلی متر.این گیاه بر روی زمین های شخم خورده و یا زراعی می روید.

دامنه انتشار: تاجریزی در اغلب نقاط ایران رویش دارد از جمله مناطق رویش آن میتوان مناطق نواحی اطراف تهران گرگان مازندران کلاردشت گیلان لاهیجان تنکابن اصفهان آذربایجان ارومیه فارس بلوچستان و خراسان را نام برد

اندام های مورد استفاده: قسمت های هوایی دارای مزه گس و خاصیت دارویی دارد و مورد استفاده قرار می گیرد

زمان جمع اوری:زمان گلدهی تاجریزی از خرداد تا شهریور ماه میباشد و در اوایل پاییز میوه های آن کاملا رسیده می شود لذا جمع آوری گیاه در اواخر تابستان توصیه میشود

ترکیبات شیمیایی:

تاجریزی دارای آلکلوئید های استروئیدی مختلف میباشند از مهمترین آلکالوئید های استروئیدی در تاجریزی میتوان سلاسودین (0/6-0/1درصد) سلامارژین,چاکونین, سولاسونین ,سولاسوایدین, سلانین, سولانیگرین ژینوژنین را نام برد همچنین گیاه حاوی فلاونوئید روتین,تانن,لینولئیک و پالمیتیک اسید میباشد.برگ ها گاهی داری 2% و میوه ای نارس نیز تا حدود 1/3% آلکالوئید تام میباشد

موارد مصرف:

فراورده های استعمال خارجی گیاهان جنس سولانوم در درمان اگزما مورد استفاده قرار میگیرد,همچنین در ژاپن شاخه های جوان تاجریزی به فرم وضعی در ردمان بیماری های پوستی و پسوریازیس کاربرد دارد.

مقدار مصرف: با توجه به این که گیاه سمی است مصرف خوراکی ندارد فراورده های موضعی آن سه مرتبه در روز در محل ابتلا استفاده گردد.

آثار فارماکولوژیکی:

سلانین موجود در گیاه دارای خواص سیتوستاتیک و مهار کننده کولین استراز به صورت برون تنی دارای اثرات مسکن در میگرن و خاصیت ضد تقسیم میتوز سلولی میباشد سولاسودین تاکیکاردی حاصل از آدرنالین را آنتگونیزه می نماید

سمیت: آلکالوئید های استروئیدی گیاه خصوصا سلانین مسمویت ایجاد میکند گلیکو آلکالوئید های گیاه محرک بوده و سبب بروز علائم  تهوع,استفراغ,درد های شکمی,یبوست و یا اسهال شدید میگردد.